Pablo Picasso, „Don Kichote i Sanczo Pansa”, papier, 64×49 cm, galeria Touch of Art
Prowokator. Geniusz, który nie dał się zaszufladkować. Opinie na temat wizjonera i jednego z najbardziej znanych artystów sztuki XX wieku są różne, ale przeważają te, że Pablo Ruiz Picasso był geniuszem.
Urodził się 25 października 1881 w Maladze. Już od wczesnego dzieciństwa Pablo styka się ze sztuką. Ojciec przyszłego artysty, Jose Ruiz Blasco z powodu jasnej karnacji i rudych włosów nazywany Anglikiem, wykłada w Szkole Sztuk Pięknych, a potem uczy także rysunku. W „La Corunie” Pablo zapełnia szkicownik portretami pracowników szkoły, scenkami rodzajowymi i architektonicznymi detalami Galicii.
Już w 1895 roku Picasso wspierany finansowo przez wuja, otrzymuje zlecenia na pierwsze obrazy. W trakcie jednej z wizyt w madryckim Prado kopiuje Velazqueza, a za płótno „Wiedza i miłosierdzie” otrzymuje wyróżnienie na Krajowej Wystawie Sztuk Pięknych. To przepustka do sławy Pabla. Już wie, że może żyć z własnej twórczości. Rozpoczyna studia w Królewskiej Akademii San Fernando, jednak szybko nudzą go zajęcia. Przesiaduje za to godzinami w muzeach, gdzie studiuje prace dawnych mistrzów.
Wraz ze swoim przyjacielem, Manuelem Pallaresem wyjeżdża do niewielkiej miejscowości między Katalonią a Aragonią. Wiele lat później przyzna: „Wszystkiego co umiem, nauczyłem się w wiosce Pallaresa”. Już w 1899 roku Pablo wraca do Barcelony. Nie przestaje tworzyć, a wolny czas przeznacza na naukę w Circulo Arttistico i wypady do piwiarni Quatre Gats, wzorowanej na jednym z paryskich kabaretów dzielnicy Montmartre. W „Czterech Kotach” maluje podobizny przedstawicieli hiszpańskiego modernizmu, a rok później dzieło Picassa „Ostatnie chwile” jedzie na paryską Wystawę Światową. Pablo ma wówczas 19 lat. Czuje, że to dopiero początek zawrotnej kariery. Wyjeżdża do Paryża, w którym spędzi kilkanaście kolejnych lat życia.
To wtedy poznaje Perego Manyarka, z którym zawiera umowę. Za 150 franków miesięcznie Pablo szkicuje życie ulicy, równocześnie nie poprzestając na tworzeniu większych obrazów. Jednak dla artysty nie jest to najszczęśliwszy czas. Płótna z tzw. błękitnego okresu, m.in. „Życie”, „Stary gitarzysta”, „Dwie siostry” i „Prasowaczka” nie przypadają do gustu publiczności, a wystawa 65 szkiców korridy i aktów w galerii przy rue Laffitte kończy się skandalem. Pablo na krótko wraca do Barcelony, ale już w 1904 roku znowu przyjeżdża do Paryża.
Wynajmuje pracownię w szopie zwanej potem Bateau – Lavoir (Statek – Pralnia), przezywaną przez znajomych Centralą Regulacyjną Sztuki Nowoczesnej. Nowe projekty zachwycają Gertrudę i Leo Steinów, amerykańskich kolekcjonerów, a Pablo szybko staje się bywalcem tematycznych przyjęć Gertrudy. Na jednym ze spotkań portretuje nawet swoją protektorkę.
Picassa interesuje cyrk, który staje się głównym tematem dzieł z różowego okresu twórczości. Płótna tj. „Kuglarze”, „Rodzina arlekina”, „Dziewczyna na kuli” szybko znajdują nabywców. Pablo nadal interesuje się sztuką, a nowa fascynacja – afrykańskie maski, pióropusze i inne przedmioty, których duży zbiór artysta przechowuje w domu, posłuży mu jako inspiracja do nowych płócien. Picasso uwielbia Cézanne’a, o którym mówi: „To on był moim jedynym i tylko jedynym mistrzem”. Eksperymentuje z formami geometrycznymi i tworzy jedno z najwspanialszych arcydzieł na świecie – „Panny z Avinionu”.
W 1909 roku w życiu artysty następuje szereg zmian. Po pierwsze przeprowadza się do lepszej dzielnicy Paryża. Na Montparnassie ma pracownię, którą dzieli z kochanką, muzą i modelką Marcelle Gouel, zwaną przez artystę i znajomych Eve. Zmienia także styl. Pablo umieszcza na płótnach etykiety butelek, fragmenty gazet, tapet, blach, dzięki czemu staje się najważniejszym przedstawicielem kubizmu syntetycznego. Ma ochotę na nowe wyzwania i takie znajduje.
Wspólnie z przyjaciółmi, Jeanem Cocteau i Erikiem Satie, Pablo Picasso rozpoczyna prace nad „Paradami”, przedstawieniem będącym połączeniem baletu i cyrku. Pablo odpowiada za wykonanie kostiumów i scenografię, jednak mimo to sztuka staje się skandalem. Odtąd Picasso bywa nazywany prowokatorem, a to jak wiadomo staje się dla malarza najlepszą reklamą. Zmiany nadchodzą też w życiu prywatnym artysty. Rodzi mu się syn, którego matka ceniona rosyjska balerina, Olga Chochłowna, pomieszkuje z Picassem w zamku Boisgeloup z 30 pokojami. To nie koniec sukcesów Pabla.
Kolejne wystawy m.in. w Nowym Jorku, Madrycie czy Rzymie organizowane przez wpływowego marszanda Paula Rosenberga, sprawiają, że Pablo Picasso staje się gwiazdą pierwszego formatu, jednak malarz nie mówi jeszcze ostatniego słowa. W 1925 roku Picasso całkowicie zrywa z kubizmem, czego nie mogą mu wybaczyć krytycy, a sam szybko znajduje kolejną kochankę. Zaczyna pisać literaturę, co matka artysty komentuje: „Mówiono mi, że piszesz. W twoim przypadku wszystko jest możliwe. Jeśli mi ktoś powie, że odprawiłeś mszę, także uwierzę”.
W połowie lat 30. w Hiszpanii wybucha wojna domowa. Upada rząd republikański, a Pablo rozpoczyna prace nad „Guernicą”. Malowidło stworzone dla pawilonu Wystawy Światowej w Paryżu przedstawia moment zbombardowania Guerniki przez Luftwaffe, przez co niemal natychmiast staje się antywojennym manifestem. W 1944 roku artysta wstępuje do Francuskiej Partii Komunistycznej, a cztery lata później w ramach wizyty w Polsce i Światowego Kongresu Intelektualistów w Obronie Pokoju we Wrocławiu odwiedza warszawskie Muzeum Narodowe.
Malarz zmarł 8 kwietnia 1973 roku. Po śmierci Picassa jego przyjaciel, Pablo Neruda, przyznał: „Jego utrata jest dla świata kultury jakby zniknięciem całego kontynentu z ludźmi i cywilizacją, miastami i wulkanami, rzekami i drogami”.