Senne marzenia, fantastyczne postacie i niepasujące do siebie kolory. To najprostsza charakterystyka surrealizmu, kierunku mającego tyleż zwolenników co przeciwników. Co jeszcze warto wiedzieć o nadrealizmie?
Krótka historia surrealizmu
Po raz pierwszy o surrealizmie usłyszano w 1917 roku za sprawą Guillaume Apolinaire’a, francuskiego pisarza i krytyka sztuki. Tworzone w ten sposób utwory są dobrze przemyślanymi, racjonalnymi i oryginalnymi pracami. Styl będący całkowitym zaprzeczeniem tradycyjnej sztuki dość szybko przypada do gustu artystom. Nic dziwnego, że gdy André Breton publikuje „Pola magnetyczne”, słynny traktat o surrealizmie, miłośnicy współczesnego malarstwa nie mogą doczekać się pierwszej wystawy.
Wreszcie w 1925 roku w jednej z paryskich galerii nadrealiści pokazują swoje dzieła. Krytycy są podzieleni, publiczność zachwycona. Obrazy nieprzypominające niczego, oparte na snach, halucynacjach, grotesce i ukazujące możliwości ludzkiego umysłu intrygują kolorami, fakturami i tytułami.
Sztuka stuprocentowych wariatów
Irracjonalne, sprzeczne z logiką kompozycje przyciągają widzów na całym świecie. Wkrótce surrealizm świeci triumfy w Belgii, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii. Chaotyczne i zniekształcone postacie wywołują czasem skrajne emocje. Nowy nurt balansuje na granicy sztuki i kiczu. Co o surrealizmie sądzą artyści?
Breton: „Wyznania wariatów – mógłbym je prowokować przez całe życie. Są to ludzie skrupulatnej uczciwości, których niewinność da się jedynie porównać z moją. Szaleńców trzeba było, by ruszyć z Kolumbem na odkrycie Ameryki. I patrzcie, jak szaleństwo to wcieliło się i trwa. Przenigdy lęk przed obłędem nie zmusi nas do zwinięcia sztandaru wyobraźni”.
Deklaracja Biura Poszukiwań Surrealistycznych
Breton wie, że bycie malarzem nie zawsze jest usłane różami. Dlatego jeszcze w tym samym roku zakłada Deklarację Biura Poszukiwań Surrealistycznych, poradnię mającą na celu pomoc artystom. André ma doświadczenie, na co dzień pracuje w szpitalu psychiatrycznym. W wolnym od pracy czasie dyskutuje z surrealistami, zachęca ich do przystąpienia do grupy, którą tworzy.
Dla surrealistów to rzadka okazja do towarzyskich spotkań; na co dzień zamykają się w pracowniach i wykonują setki szkiców, obrazów i ilustracji. Niektórzy z nich odchodzą, inni, jak Dalí czy Ernst zostają wykluczeni. Są sławni, bogaci, coraz częściej kwestionują pomysły członków grupy. Breton nie ma skrupułów, wyrzuca ich, a sam skupia się na promowaniu nowych surrealistów. Gdy w 1953 roku nurt traci na znaczeniu, dzieła artystów wciąż cieszą się popularnością.
Najważniejsi przedstawiciele surrealizmu
„Wartość obrazu zależy przede wszystkim od piękności otrzymanej iskry”, mawia Breton. Bez wątpienia talent do tworzenia ekscentrycznych obrazów, grafik i rzeźb mają Salvador Dalí, Joan Miró, René Margritte i Giorgio de Chirico. Złożone z niepasujących na pierwszy rzut oka przedmiotów kompozycje stają się znakiem rozpoznawczym surrealistów. Malarze uwielbiają prowokować.
Dalí nie jest wyjątkiem. Gdy na jednym z wernisaży promuje „Wielkiego masturbatora” część widowni mdleje. Pełne onirycznych krajobrazów, zdeformowanych postaci są też prace Miró i Margritte’a. Tego ostatniego malarza fascynuje też kolaż. Giorgio de Chirico od psychologii głębi i spirytyzmu woli grecką mitologię. Kompozycje pełne melancholii i niepokoju stają się pracami, o które dziś zabiega niejeden kolekcjoner współczesnej sztuki.
Surrealizm w galerii Touch of Art
Piękna i niepokojąca. Odrealniona, złożona z niepasujących elementów i żywych, intensywnych barw. Taka jest sztuka Salvadora Dalego, jednego z najsłynniejszych na świecie surrealistów. Malarz przez lata wypracowuje własny sposób postrzegania świata, nazywa go paranoiczno – krytyczno metodą. Konfrontuje się z realizmem, nie ogranicza się tylko do jednej techniki. Równie chętnie co obrazy wykonuje fotografie, rzeźby i grafiki.
Trochę inaczej nadrealizm postrzega Zbigniew Hinc. Słynny malarz zestawia ze sobą maszyny parowe, pałace, budynki, kosmos i naturę. Każdą pracę wykonuje z niezwykłym pietyzmem. Żywa kolorystyka i senne marzenia to najważniejsze składniki stylu surrealisty.
Więcej surrealistycznych obrazów z galerii Touch of Art tutaj: https://www.touchofart.eu/Surrealizm/kierunek/, https://www.touchofart.eu/galeria/p/2/direction/13/price-max/10/.
Afirmacja wyobraźni
Już pierwsza ekspozycja surrealizmu sprawia, że nurt ten staje się synonimem sztuki, w której najważniejszą rolę odgrywa wyobraźnia. Artyści przenoszą się w świat sennych marzeń. Fantastyczne, zniekształcone postacie pojawiają się w ich obrazach równie często co zagadkowe, tajemnicze pejzaże.
Mimo nowych kierunków surrealizm nadal cieszy się dużą popularnością. Nic nie zapowiada, aby wspomniana stylistyka miała stracić na znaczeniu. Wręcz przeciwnie. Młodzi artyści coraz chętniej tworzą w duchu surrealizmu. Dlatego nadrealizm wciąż jest modnym kierunkiem. Stylem, który do dziś ma intrygować i przenosić widzów w inny świat. Świat niczym nieskrępowanej wyobraźni.