Stanisław Młodożeniec, „Postcards from NYC”, 94×101 cm, obraz olejny na płótnie, galeria Touch of Art
Pełne detali, symboli i jaskrawych kolorów. Takie prace są dziełem prymitywistów, profesjonalnych malarzy zafascynowanych afrykańską i staro iberyjską sztuką, a także kulturami „prymitywnymi”. Sztuka naiwna, tendencja, która obok innych współczesnych nurtów, pojawiła się pod koniec XIX wieku od razu zyskała ogromną popularność. Czym charakteryzuje się prymitywizm? Jacy polscy współcześni artyści inspirują się tym stylem?
Czym charakteryzuje się prymitywizm?
Prace przypominające nieporadne, dziwne dziecięce rysunki i szkice szybko podbiją Francję, a zaraz potem resztę Europy. Nowy styl, o którym mówi się, że brakuje w nim perspektywy, przedstawia zdeformowane przedmioty i ludzi, do gustu przypada nie tylko surrealistom, dadaistom, ale też Pablowi Picassowi. Artysta posiada w swojej kolekcji afrykańskie maski, otwarcie przyznaje, że stanowią one niekończące się źródło inspiracji.
Podkreśla: „Sztuka nigdy nie jest cnotliwa. Powinna być zabroniona nieświadomym niczego, niewinnym ludziom. Nie powinno się pozwalać na kontakt z nią osobom, które nie są na to wystarczająco przygotowane. Tak, sztuka jest niebezpieczna. Tam, gdzie jest cnota, nie ma sztuki”. Więcej na temat prymitywizmu tutaj: https://www.touchofart.eu/blog/czym-charakteryzuje-sie-prymitywizm/.
Historia prymitywizmu
Paul Signac to kolejny malarz zauroczony sztuką naiwną. Intrygujące, w zdecydowanych kolorach i wyraźnie zaznaczonych konturach obrazy sprawiają, że zaczyna zastanawiać się, czy nie zmienić dotychczasowego stylu.
Podejmuje ważną decyzję – organizuje prymitywistom wystawę w legendarnym Salonie Niezależnych. Marzy, by artyści reprezentujący nową stylistykę mogli pokazać swoje prace. Gdy jakiś czas później drzwi Salonu nieustannie zamykają się i otwierają, Signac jest zachwycony. Tym bardziej, że publiczność w nabożnej ciszy podziwia dzieła malarzy. Od jakich kompozycji nie potrafią oderwać oczu?
Najważniejsi przedstawiciele prymitywizmu
W Salonie Niezależnych często powtarza się to nazwisko: Henri „Celnik” Rousseau. Znawcy sztuki prymitywnej zdają sobie sprawę, że niedługo zostanie gwiazdą. Faktycznie, tak się dzieje. Nasycone barwy i kontury oddzielające od siebie zwierzęta mieszkające w dżungli wprawiają widownię w ekstazę.
Dużym zainteresowaniem cieszą się też dzieła Séraphine de Senlis. W przeciwieństwie do innych twórców malarka najlepiej czuje się gdy maluje kwiaty. Zgeometryzowane, ludowe prace zachwycają krytyków i marszandów. Gdy kilkadziesiąt lat później pojawiają się nowe tendencje w sztuce, miłośnicy prymitywizmu wiedzą, że kompozycje kojarzone z dziecięcymi pracami zostaną zapomniane. Tak się jednak nie dzieje.
Prymitywizm w Polsce
Nikifor, Karol Kostur, Teofil Ociepka, Piotr Stolorz, Leon Kudla i Paweł Wróbel. W latach 50. słyszy o nich każdy znawca współczesnej sztuki. Malarze z pietyzmem odwzorowują współczesny świat, używają jaskrawych kolorów, ich dzieła dopiero z czasem znikają z galerii sztuki.
Jeden z krytyków: „Bardzo często, kiedy mowa o współczesnej sztuce, wskazuje się niewątpliwie słusznie na jej intelektualizm. Sztuka współczesna (…) pławi się w odmętach teorii (…) działające w nas prawo kontrastu żąda od czasu do czasu czegoś, co sprzeciwia się nawet najszerszej normie. I wówczas zaczynamy zachwycać się prymitywami, naiwnością prawdziwą i spontaniczną, na którą nas samych nie stać, prostotą ostateczną, malowaniem czy rzeźbieniem pełnym zadziwiającej starej tradycji ludowej(…). Otóż ta prostota, nie skażona tym wszystkim, czym w sztuce żyjemy, pozwala tak silnie reagować na prace «naiwnych realistów»”.
Stanisław Młodożeniec w Touch of Art
Stanisław Młodożeniec to jeden z wielu artystów uwielbiających sztukę naiwną. W wielu dziełach malarz często umieszcza miasto, jego największe inspiracje stanowią Nowy Jork i fotografia.
Pulsujące życiem, żywymi barwami obrazy intrygują, zachęcają widza do bliższego poznania. Punktem odniesienia do wielu dzieł Młodożeńca jest bogata wyobraźnia. Przepełnione namiętnością, estymą i szybkością prace sprawiają, że nie sposób pomylić je z innymi dziełami sztuki.
Elżbieta Sulecka w galerii Touch of Art
Inaczej sztukę naiwną postrzega Elżbieta Sulecka. Malarka kieruje się intuicją, subiektywnymi wrażeniami i wyobraźnią; każda kompozycja wygląda inaczej. Przyznaje, że w prymitywizmie najbardziej pociągają ją zdeformowane i uproszczone płaszczyzny. Dla Elżbiety Suleckiej sztuka naiwna stanowi pomost między dzieciństwem a dorosłością. Tym co naiwne i wzniosłe. Więcej obrazów prymitywistów z galerii Touch of Art: https://www.touchofart.eu/galeria/p/4/direction/10/price-max/10/, https://www.touchofart.eu/galeria/p/5/direction/10/price-max/10/.
Sztuka naiwna
W chwili pojawienia się prymitywizmu nowa stylistyka spotkała się z ciepłym przyjęciem. Artyści na całym świecie zaczęli tworzyć dzieła inne od wszystkich, chętnie zasięgali porad amatorów. Pozbawione perspektywy, czasem bezkształtne postacie stały się cechami rozpoznawczymi nowego kierunku. Nurtu, który zmienił oblicze współczesnej sztuki.