Leonardo da Vinci uznaje się za jednego z największych twórców w historii światowego malarstwa. Był on jednak nie tylko praktykiem, w którego dorobku znalazły się choćby: Mona Lisa, Dama z gronostajem lub Ostatnia wieczerza. Przygotował również obszerny zbiór porad, czym powinien kierować się artysta, by osiągnąć wyżyny swojego kunsztu.
Część z jego spostrzeżeń pozostaje adekwatna do dziś i może służyć jako wskazówki dla kolejnych pokoleń adeptów, rozpoczynających swoją przygodę ze sztuką.
Co zatem musi wyróżniać prawdziwego artystę?
Metodyczność działania
W sztuce, podobnie jak w innych dziedzinach, niestety nie ma dróg na skróty, jeśli chce się sięgnąć wyżyny. Niezbędna jest wytężona praca oraz nieustanne doskonalenie warsztatu, prowadzone według konkretnego schematu postępowania.
Leonardo twierdził, że nie można zostać mistrzem, jeśli nie zacznie się od zupełnych podstaw, czyli opanowania perspektywy, anatomii i rysunku z natury. W następnej kolejności powinno się pochylić nad dokonaniami wielkich mistrzów przeszłości. Dopiero one pozwalają przejść wyżej i tworzyć własne, pełne dzieła.
Otwartość i wielostronność
Dla prawdziwego człowieka renesansu, którym bez wątpienia był Leonardo, cały świat był przestrzenią do nieustannych badań. Twórca nie ograniczał się wyłącznie do malarstwa. Oprócz tego rzeźbił, przygotowywał rozmaite studia teoretyczne oraz projektował niezliczone ilości machin o mocno zróżnicowanym zastosowaniu.
To też zalecał młodym adeptom malarstwa. Twierdził wręcz, że nic to wielkiego, że badając jedną rzecz przez cały czas swego życia, dojdzie się w niej do pewnej doskonałości. Prawdziwy mistrz powinien mieć zatem oczy szeroko otwarte i nieustannie przypatrywać się wszystkiemu, co go otacza, analizując świat, który może stać się fenomenalnym tematem do studiów artystycznych.
Dążenie do pełni wyrazu – emocje w malarstwie
W swoich pismach Leonardo sporo miejsca poświęcał przedstawianiu emocji. Stanowią one jego zdaniem niezbędny element dobrego malarstwa. Jak napisał: namalować człowieka jest łatwo, myśl – trudno, gdyż trzeba ją przedstawić za pomocą gestów i ruchów członków.
Obecnie dodalibyśmy do tego prostego stwierdzenia również wiele innych elementów. Uczucie i myśli mogą być bowiem oddawane również poprzez kolory, deformację i rozmaite inne rozwiązania formalne. W dalszym ciągu jednak dobra sztuka to ta, która pokazuje lub budzi emocje oraz przekazuje idee.
Leonardo da Vinci – podejście do sztuki, które przetrwało wieki
Obserwacja świata, wieloaspektowość i nieustanne doskonalenie technologiczne, o których możemy przeczytać w zbiorze notatek O malarstwie, pokazują, że choć minęło ponad 500 lat od śmierci wybitnego artysty, wiele wymienionych przez niego wartości pozostaje wciąż aktualne.
Zmieniają się oczywiście okoliczności, maniery i historia. Dobra sztuka wciąż jest jednak obecna, powstaje w pracowniach nowych mistrzów, którzy dzielą się nią z kolejnymi pokoleniami odbiorców, często czerpiąc z dokonań poprzednich pokoleń.